Giai đoạn 0 – 12 tháng: Cảm nhận bằng giác quan
Ở độ tuổi sơ sinh, trẻ chưa thể hiểu nội dung câu chuyện, nhưng lại có khả năng tiếp nhận thế giới thông qua các giác quan như thị giác, thính giác và xúc giác. Vì vậy, sách với trẻ lúc này không đơn thuần là để đọc – mà là để chạm, nhìn, nghe và cảm nhận.
Gợi ý chọn sách cho trẻ 0–12 tháng:
- Sách vải, sách nhựa: An toàn, mềm mại, dễ cầm nắm, dễ làm sạch.
- Sách có màu sắc tương phản cao: Đen – trắng, đỏ – vàng giúp kích thích thị giác chưa hoàn thiện của trẻ.
- Sách có yếu tố âm thanh hoặc chất liệu đặc biệt: Có thể phát ra tiếng kêu, sột soạt, gương soi, bề mặt sần sùi giúp kích thích xúc giác và thính giác.
- Nội dung ngắn gọn: Tên các con vật, hình ảnh quen thuộc, giọng đọc của bố mẹ chính là “chất xúc tác” tuyệt vời cho sự phát triển ngôn ngữ ban đầu.
Giai đoạn 1 – 3 tuổi: Khám phá và bắt đầu hiểu thế giới
Giai đoạn này trẻ bắt đầu nói được, tò mò hơn, ghi nhớ tốt hơn và thích nghe lặp lại. Sách lúc này là công cụ để trẻ học từ vựng, hiểu khái niệm cơ bản và bước đầu làm quen với mạch truyện đơn giản.
Gợi ý chọn sách cho trẻ 1–3 tuổi:
- Sách tranh với hình ảnh rõ ràng, sinh động: Các con vật, phương tiện, hành động quen thuộc.
- Từ ngữ đơn giản, lặp đi lặp lại: Giúp trẻ ghi nhớ và tập nói theo.
- Sách tương tác: Như sách lật mở, kéo trượt, tìm đồ vật trong tranh giúp trẻ vận động tinh và phát triển tư duy.
- Nội dung gần gũi với cuộc sống hàng ngày: Như đi tắm, ăn cơm, đi chơi, giúp trẻ dễ hiểu và hứng thú.
- Sách về số đếm, hình khối, màu sắc, đối lập (to–nhỏ, vui–buồn): Giúp trẻ nhận biết và phân loại.
Giai đoạn 3 – 6 tuổi: Sáng tạo, cảm xúc và kỹ năng xã hội
Đây là thời kỳ trẻ phát triển mạnh mẽ về ngôn ngữ, tư duy logic, trí tưởng tượng và cảm xúc. Trẻ bắt đầu biết đặt câu hỏi, tưởng tượng những điều mới mẻ và có thể đồng cảm với nhân vật trong truyện.
Gợi ý chọn sách cho trẻ 3–6 tuổi:
- Sách có cốt truyện rõ ràng, có tình huống, nhân vật: Trẻ có thể đoán trước, kể lại hoặc tưởng tượng thêm.
- Sách giúp phát triển cảm xúc và đạo đức: Những câu chuyện về lòng tốt, sự sẻ chia, trung thực, dũng cảm…
- Sách mở rộng hiểu biết về thế giới: Động vật, khoa học, thiên nhiên, văn hóa, nghề nghiệp…
- Sách khuyến khích sáng tạo: Sau khi đọc, trẻ có thể vẽ lại nhân vật, kể tiếp câu chuyện, thậm chí sáng tác câu chuyện mới của mình.
- Chữ to, dễ nhìn – cấu trúc câu đơn giản: Giúp trẻ bước đầu làm quen với việc học đọc và viết.
Không phải sách càng đắt tiền thì càng tốt. Một cuốn sách thực sự phù hợp là cuốn khiến trẻ say mê, muốn chạm vào, muốn nghe kể lại nhiều lần, và có thểkết nối với cuộc sống hằng ngày. Là người lớn – chúng ta chính là cầu nối để giúp trẻ mở ra cánh cửa kỳ diệu đó.
Hãy chọn sách bằng cả trái tim, sự quan sát và hiểu biết, để mỗi trang sách trẻ lật giở là một bước tiến nhẹ nhàng trong hành trình trưởng thành!
