1. Biến sách thành một phần trong đời sống hằng ngày
Sách không nhất thiết phải “lên lịch” mới được đọc. Mỗi ngày, tôi thường đặt thêm hoặc đổi mới 1-2 cuốn truyện tranh, sách ảnh trên kệ sách trong lớp nhằm thu hút sự hứng thú của trẻ. Ở nhà cũng thế, tôi thường đặt trên bàn học hoặc đầu giường của các con. Việc để sách trong tầm với giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và hình thành thói quen đọc một cách tự nhiên, không gò bó.
2. Đọc sách như một cuộc phiêu lưu đầy màu sắc
Khi đọc sách cho trẻ, tôi không chỉ đơn thuần là đọc – tôi “diễn”. Tôi thay đổi giọng nói cho từng nhân vật, dùng biểu cảm gương mặt, thậm chí là minh họa hành động. Trẻ cảm thấy vô cùng thích thú, tò mò và dần yêu việc lắng nghe. Ở nhà, tôi còn khuyến khích các con “đóng vai” nhân vật sau khi đọc xong, giúp trí tưởng tượng của bé bay cao hơn. Tích cực thảo luận cùng trẻ về nội dung cuốn sách trẻ đang đọc để nắm bắt mức độ hiểu biết của trẻ và cũng để giữ sự hứng thú của trẻ với việc đọc sách. Đồng thời, điều này cũng giúp phát triển chỉ số IQ của trẻ.
3. Để trẻ tự chọn sách mình thích
Dù là truyện tranh siêu nhân, sách tranh không chữ, hay sách hình động vật đáng yêu – mỗi đứa trẻ đều có sở thích riêng. Việc cho trẻ được tự do lựa chọn sách khiến bé cảm thấy được tôn trọng và làm chủ. Khi đó, đọc sách không còn là “bài học” mà thực sự trở thành “niềm vui” khám phá. Nếu bắt đầu tạo thói quen đọc sách cho trẻ thì những quyển truyện có nhiều tranh, những cuốn sách vui nhộn có thể dễ dàng thu hút những đứa trẻ dưới 5 tuổi. Trẻ em từ 2 tới 3 tuổi nên được làm quen với truyện tranh có hình ảnh minh hoạ lớn và ít lời. Những cuốn sách tranh tương tác cũng rất phù hợp với độ tuổi này. Khi trẻ lớn hơn, ví dụ như 3-5 tuổi, chúng có thể xử lý những câu từ, hình ảnh và cốt chuyện phức tạp hơn.
4. Dành “giờ đọc sách” cố định mỗi ngày
Ở lớp học, tôi tổ chức “Giờ kể chuyện” sau mỗi bữa ăn hoặc giờ thảo luận, điểm danh. Ở nhà, tôi luôn duy trì thói quen đọc sách sau bữa ăn tối hoặc trước giờ đi ngủ – chỉ 10-15 phút mỗi tối một cách đều đặn. Thời gian cố định này giúp trẻ hình thành nhịp đọc đều đặn và mong chờ mỗi ngày, tạo nên sự ấm áp và đáng yêu. Để trẻ dễ dàng có thói quen đọc sách và trở nên yêu thích sách hơn thì bạn nên đọc sách cho con nghe ngay từ khi còn nhỏ bởi trẻ làm quen với sách càng sớm càng tốt. Điều này rất quan trọng để biến việc đọc sách trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình giáo dục của trẻ.
5. Cùng trẻ trò chuyện sau khi đọc
Sau mỗi câu chuyện, tôi thường hỏi các bé những câu hỏi gợi mở như: “Con thích nhân vật nào nhất?”, “Nếu là con, con sẽ làm gì trong tình huống này?”, “Con thấy bạn đó có đáng yêu không?”… Những cuộc trò chuyện nhẹ nhàng này không chỉ giúp trẻ rèn luyện khả năng phản hồi mà còn kết nối sâu sắc hơn với nội dung đã đọc, khuyến khích bé suy nghĩ và bày tỏ cảm xúc.
Thêm vào đó, tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ, bạn có thể khuyến khích trẻ viết nhật ký về những cuốn sách chúng đã đọc. Bạn nên dành thời gian cho trẻ kể và viết ra những phần yêu thích của cuốn sách hoặc những câu hỏi về cốt truyện. Đây cũng là một cách để trẻ có thể thoải mái thể hiện quan điểm cá nhân của mình.
6. Làm gương cho con: Người lớn cũng cần đọc sách
Tôi luôn tin rằng: muốn trẻ yêu sách, người lớn phải yêu sách trước. Khi trẻ thấy cha mẹ, cô giáo cầm sách đọc thay vì điện thoại hay máy tính bảng, trẻ sẽ học theo một cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Dù bận rộn, tôi vẫn cố gắng đọc cho con thấy mẹ cũng rất yêu thích việc đọc sách. Từ đấy, bạn có thể mời trẻ cùng đọc sách để giúp trẻ hứng thú hơn và đấy cũng như một hoạt động gắn kết giữa cha mẹ và trẻ.
7. Chọn không gian đọc sách phù hợp:
Một trong những cách để trẻ dần yêu thích việc đọc sách chính là chọn nơi đọc sách phù hợp. Ban đầu, bạn nên tìm một nơi trong nhà mà trẻ không bị phân tâm bởi những sự vật hoặc sự việc có khả năng gây mất tập trung hoặc hạn chế khả năng chú ý của trẻ. Đồng thời, vào cuối tuần bạn nên tạo các hoạt động ngoài trời và thời gian đọc sách để hạn chế việc trẻ xem TV hoặc thiết bị điện tử. Ngoài ra, bạn cũng có thể thử “không xem TV” trong tuần và khuyến khích trẻ đọc sách.
Trẻ mầm non có thể chưa hiểu hết giá trị sâu sắc của sách, nhưng nếu chúng ta kiên nhẫn gieo mầm mỗi ngày, một tình yêu sách sẽ nảy nở trong các con một cách bền vững và đẹp đẽ. Là một người mẹ và một giáo viên, tôi mong rằng mỗi đứa trẻ đều có cơ hội lớn lên cùng sách, và mỗi gia đình đều có những khoảnh khắc ấm áp, diệu kỳ bên trang sách dịu dàng.
